Κουκιά, Ψηφοδέλτια … και φαγώσιμα στους αρχαίους χρόνους

Λεπτομέρειες

Δημοσιεύτηκε στις Παρασκευή, 23 Ιανουαρίου 2015 09:03

Πυάμους κατ’ αρχήν και κυάμους στη συνέχεια, ονόμαζαν τα κουκιά οι αρχαίοι μας πρόγονοι. Τη μεγάλη γιορτή του φθινοπώρου που έψηαν πυάμους την ονόμασαν πυανέψια και ήταν αφιερωμένη στην αρχή στο Θεό Απόλλωνα.

Σκοπός της ήταν να ευχαριστήσουν το Θεό για την εσοδεία της προηγούμενης χρονιάς και να παρακαλέσουν για την επόμενη.

Η γιορτή αυτή, που αργότερα αφιερώθηκε στον ήρωα Θησέα, ήταν τόσο σημαντική ώστε έδωσε το όνομα της και στον μήνα Πυανειψώνα (15 Οκτωβρίου – 15 Νοεμβρίου).

Ο Παυσανίας στα «Αττικά» του μαρτυρεί και την ύπαρξη ειδικού προστάτη των κουκιών του κυανεμίτη στην Ιερά Οδό, γεγονός που αποδεικνύει τη σημασία αυτής της καλλιέργειας για τους Έλληνες.

Πριν εισαχθούν στη μεσογειακή λεκάνη από το Νέο Κόσμο το καλαμπόκι και τα φασόλια, τα κουκιά είχαν πολύ σημαντική θέση στη διατροφή των Ελλήνων. Τα αναφέρει ο Όμηρος και ο Ηρόδοτος, είτε ως καρπούς μαγειρέματος, είτε ως έτνος (=πολτός), είτε αλεσμένα υπό μορφή αλεύρου για να ενισχύσουν τα άλευρα που επέβαλε η έλλειψη.

Μάλιστα, μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες, αυτός ο τρόπος νοθείας χρησιμοποιούνταν και για τον καφέ ακόμη. Για τις θεραπευτικές ιδιότητες των κουκιών έχουμε αναφορές από τους αρχαίους γιατρούς που συνιστούν τα κουκιά ως τροφή θερμή και θρεπτική και το μόνο που τους προσάπτουν είναι το ότι προκαλούν βαρυστομαχιά, γι’ αυτό προτείνουν να μαγειρεύονται χωρίς φλούδα.

Ο Διοσκουρίδης, αποκαλεί αυτό το όσπριο «δυσόνειρον» για τον ίδιο λόγο και οι αρχαιότερους του γιατρός Αμφιάραος λέει ότι η κατανάλωση κυάμων εμποδίζει την μαντική μέσω ονείρων.

Είναι γνωστό ότι τα κουκιά χρησίμευσαν ως … ψηφοδέλτια στις εκλογές των αρχαίων οι οποίοι αφού «εκκαμευόντο» ήταν πλέον άρχοντες από κυάμου ή «κυαμευτοί». Έτσι έφτασαν μέχρι εμάς οι φράσεις «μετράει τα κουκιά του» ή «κουκιά μετρημένα» όταν κανείς λογαριάζει τους οπαδούς του ή αμφισβητεί τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας.

Κώστας Σαράφης

• < Προηγούμενο
• Επόμενο >